ممکن است کم شنوایی در اثر سرو صدای زیاد نیز ایجاد گردد.
صدای بلند و طولانی مدت می تواند به سلول های ظریف مژکدار حلزون شنوایی و پایانه های عصبی در گوش داخلی آسیب برساند و در نتیجه فرد دچار کم شنوایی حسی عصبی دائمی و غیر قابل برگشت گردد.این کم شنوایی می تواند همراه با وزوز(صدای سوت و زنگ و ..) در گوش باشد. قرار گرفتن در معرض سر و صدای زیاد مهم ترین عامل کم شنوایی است چرا که معمولا افراد اصول ایمنی را رعایت نمی کنند.در حالی که این کم شنوایی براحتی قابل پیشگیری است.
کم شنوایی ناشی از اصوات بلند یکی از نگرانی های جدی نظام سلامت هر کشور محسوب می شود که دامنه آن روز به روز گسترش می یابد. طبق آمار های جهانی۳۰% افراد شاغل در محیط های صنعتی به درجاتی از کم شنوایی مبتلا هستند.
| نوع صدا | شدت صوت (دسی بل) |
|---|---|
| مکالمه عادی | ۶۰ – ۶۵ |
| خیابان شلوغ | ۷۵ – ۸۵ |
| کامیون | ۹۰ |
| اره برقی یا جت اسکی | ۱۰۰ |
| موتور سیکلت | ۱۰۰ |
| بعضی اسباب بازی ها | ۱۰۰ |
| کنسرت خیلی پر سرو صدا | ۱۰۵ |
| موزیک بلند در هندزفری | ۱۲۰ |
| مته | ۱۲۰ |
| شلیک گلوله در فاصله چند متری | ۱۴۰ |
افرادی که با موقعیت های ذیل سرو کار دارند در معرض آسیب شنوایی هستند
کار در محیط های صنعتی که میزان صدای دستگاه ها و تجهیزات در آن جا بسیار بالاست از جمله محیط های کارخانه ، محیط های صنعتی ، هواپیمایی ، کشتیرانی ، پالایشگاه ، آتش نشانی ، راه سازی و ساختمان سازی
کار با مته ،دریل و اره برقی
کار با انواع آلات موسیقی و ساز ها به مدت طولانی
حضور درکنسرت ها و دیسکو ها به مدت طولانی
گوش دادن به موزیک با صدای بلند بوسیله هندزفری،هدفون و هم چنین در خودرو در صورتی که پنجره ها بالا باشد و فضا بسته باشد
سلاح ها ، هفت تیر ، تفنگ های لوله بلند ، تفنگ های شکاری ، خمپاره انداز ها و حتی ترقه ها. درکل صداهای انفجار ممکن است فرد را دچار کم شنوایی موقت یا دائمی گرداند.در موارد انفجار باید متذکر شد که مواجهه با اصوات بسیار شدید حتی به مدت خیلی کوتاه می تواند آسیب های جدی و جبران ناپذیری به سیستم عصبی شنوایی وارد کند.این حالت اصطلاحا ضربه صوتی نامیده می شود.
جدول روبه رو میزان شدت صداهای مختلف را نشان میدهد.
صداهایی با شدت بیش از ۸۰ د سی بل و به طور مداوم به گوش آسیب میزند. مرز آسیب جدی صدا برای گوش انسان ۱۱۰ د سی بل است. و صداهای بلند تر از ۱۳۰ د سی بل حتی در زمان کوتاه به سرعت به سلول های مویی حلزون گوش به طور جبران ناپذیری آسیب میرسانند.
هر چه زمان طولانی تری در معرض صدای بلند باشید و هر چه منبع صدا نزدیک تر باشد، شنوایی بیشتر آسیب می بیند.
کاهش شنوایی در اثر سرو صدای طولانی و زیاد بتدریج پیشرفت می کند و معمولا برای فرد محسوس نیست. گاهی ممکن است فرد از صدای زنگ یا سوت در گوش های خود شکایت داشته باشد و یا این که احساس کند در تشخیص کلمات وگفتار به ویژه در محیط های شلوغ تا حدی مشکل دارد.و این نشانه شروع کم شنوایی در فرکانس های زیر است.
آسیب ها ی شنوایی در اثر سرو صدا معمولا به دو صورت موقت و دائم بروز می کند.
کم شنوایی موقت در اثر در معرض صدا بودن کوتاه مدت مثل کنسرت،گوش دادن به موزیک با هندزفری و بعضی انفجار ها به وجود می آید.
درواقع در اثر صدای زیاد تغییرات شیمیایی در حلزون گوش به وجود می آید که از گوش مراقبت می کند . کم شنوایی موقت معمولا بعد از ۲۴ ساعت استراحت صوتی (در معرض صدا نبودن) بر طرف می شود و شنوایی به حالت اول باز میگردد.
کم شنوایی دائمی به حالتی گفته می شود که فرد به کرات و به مدت طولانی در معرض صدای بلند باشد.این کم شنوایی معمولا دائمی و غیر قابل بازگشت است به این دلیل که سلول های مویی در حلزون و پایانه های عصب در گوش داخلی به طور جدی و برگشت ناپذیری آسیب دیده اند.
اگر در سنین پایین در معرض صداهای بلند قرار داشته اید،ممکن است در بزرگسالی به کم شنوایی زود هنگام مبتلا شوید که به آن تأثیر تأخیری می گویند.
حد مجاز صدا طبق استانداردهای بین المللی ایمنی وکار ، برای گوش انسان حداکثر۸۵ د سی بل برای ۸ ساعت کار مداوم روزانه بدون استفاده از وسایل محافظت شنوایی است .
در صورتی که محافظ استفاده نشود و شدت صداها بالاتر رود.
برای صدای ۹۰ دسی بل ،۴ ساعت کار روزانه
صدای ۹۵ دسی بل ،۲ ساعت کار روزانه
صدای ۱۰۰ دسی بل ، ۱ ساعت کار روزانه، مجاز می باشد.
در صورتی که فرد از محافظ شنوایی استفاده کند می تواند تا ۸ ساعت در محیط کار با صدای ۱۰۰ د سی بل بدون نگرانی از آسیب به سیستم شنوایی فعالیت داشته باشد.
در محیط های صنعتی صدای زیاد می تواند به عنوان عامل فشار محیطی عمل کند و علاوه بر آسیب به سیستم شنوایی می تواند منجر به ایجاد حالات عصبی و نگرانی و تحریک پذیری ، استرس ، پرخاشگری ، مشکلات خواب ، گیجی ، حالت تهوع ، سر درد ، خستگی ، مشکلات گوارشی ، مشکلات قلبی و عروقی ، افزایش فشار خون ، افزایش کلسترول خون شود و روی کارکرد فکری و ذهنی افراد تأثیر سوء گذاشته و کارکرد و بهره وری را کاهش داده و ضریب خطا را افزایش دهد.
توصیه ها
اگر هنگام مواجهه با صدای بلند در محیط کار احساس کم شنوایی یا زنگ و سوت (وزوز) در گوش داشتید ،سریع محل را ترک کنید و به مکانی ساکت بروید.در صورت بی اعتنایی به این علایم احتمالا دچار کم شنوایی دائم در اثر سر و صدا خواهید شد.
گوش دادن به موزیک با صدای بلند بوسیله هندزفری به گوش آسیب جدی می رساند.هدفون بهتر از هندزفری است زیرا هندزفری به دلیل نزدیکی بیش از حد به پرده گوش می تواند صدای بیشتری تولید کند ، بعد از چند دقیقه گوش دادن به موزیک به گوشتان استراحت طولانی بدهید.بهتر است از هدفون های نویز گیر استفاده کنید و ولوم را روی حداکثر ۶۰% درجه تنظیم کنید و در روز بیش از یک ساعت موزیک گوش ندهید.توصیه می شود در زمان استفاده از هدفون و هندزفری از اطرافیان بخواهید در فاصله ۴۰ سانتی متری شما قرار بگیرند اگر در این فاصله صدای موزیک را شنیدند مطمئناً ولوم صدا در حدی است که به گوش شما آسیب می رساند.گوش دادن به موزیک با صدای بلند در اتومبیل با شیشه های بالا (فضای بسته) آسیب جدی به گوش وارد می کند. اگر به کنسرت می روید می توانید از گوشی های مخصوص که صدای محیط را کم می کند استفاده نمایید. سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند در حدود ۱ میلیارد نوجوان و بزرگسال جوان در معرض خطر آسیب شنوایی ناشی از اصوات بلند وسایل صوتی هستند.
استراحت دادن به گوش بسیار مهم است. به ازای هر دو ساعتی که گوش در معرض صدای ۱۰۰ د سی بل قرار دارد باید ۱۶ ساعت استراحت صوتی داشته باشد.
می توانید از اپلیکیشن هایی که در مورد شدت صدا در گوگل است استفاده نمایید و آن ها را دانلود کرده و بر روی گوشیتان نصب کنید . این اپلیکیشن ها شدت همه صداهای اطراف شما را نشان میدهد .واحد شدت صوت د سی بل dB هست ،از این کلمه استفاده کنید تا به بهترین نرم افزار های مربوط به شدت صدا دسترسی یابید و آن ها را نصب نمایید.
اگر جز افرادی هستید که به طور دائمی با این موقعیت ها سرو کار دارید توصیه می شود در ابتدا به کلینیک شنوایی مراجعه نمایید تا از وضعیت شنوایی خود مطلع گردید و بعد از آن میزان شنوایی هر ۶ ماه تا یک سال می بایست بررسی شود تا در صورت بروز عارضه از پیشرفت آن جلوگیری گردد.افرادی که قصد کار در محیط های صنعتی را دارند باید پیش از آغاز کار شنوایی اشان مورد ارزیابی قرار گیرد و بعد از آن هر ۶ ماه تا یک سال نیز روند بررسی و ارزیابی ادامه پیدا کند.
استفاده از محافظ های شنوایی
بهترین توصیه برای افرادی که دائما در معرض صدا هستند استفاده از محافظ های شنوایی می باشد تا از آسیب به سیستم شنوایی جلوگیری گردد.این محافظ ها عبارتند از
Ear Muff هدفون استاندارد جهت محافظت شنوایی
Ear Plug یا گوش بند استاندارد که در اشکال و اندازه های مختلف موجود هستند و در مجرای گوش قرار میگیرند و برای آن که نقش حفاظتی خوبی داشته باشند،باید کاملا سایز کانال و یا مجرای گوش باشد و فرد پس از قرار دادن آن داخل مجرای گوش احساس کند صداها را کم تر می شنود. Ear Plug نباید به گوش فشار بیاورد و احساس درد و سوزش و … ایجاد کند.
قالب های ضد صوت سیلیکونی که با توجه به این که کاملا مطابق شکل و مجرای گوش ساخته می شوند از محافظت شنوایی خوبی برخوردارند. این قالب ها را می توان با مراجعه به کلینیک شنوایی و قالبگیری توسط کار شناس شنوایی تهیه کرد.قالب های ضد صوت از جنس سیلیکون هستند و معمولا نرم هستند و هیج گونه آلرژی پوستی ایجاد نمی کنند. با توجه به اینکه کاملاً متناسب با فرم مجرا و لاله گوش فرد ساخته می شود از این رو باعث درد ، ناراحتی و سوزش و زخم مجرای گوش نمی شوند.
قالب های ضد صوت به دو صورت ساده و فیلتر دار موجود هستند. در صورتی که فرد در هنگام کار در محیط نیاز به شنیدن صدای همکاران داشته باشد، توصیه می شود از قالب های فیلتردار استفاده کند. این محافظ ها تنها صداهای بسیار بلند را کم کرده و صداهای گفتاری را حفظ می کند.
به طور کلی محافظ های شنوایی می توانند صداها را بین ۲۰ تا ۳۰ د سی بل کاهش دهند. در بعضی از محیط ها که شدت صدا بالای ۱۰۵ د سی بل است استفاده از Ear Muff , Ear Plug یا قالب سیلیکونی به طور همزمان توصیه میشود(استفاده از دو محافظ شنوایی).
باید توجه داشت که محافظ های شنوایی شدت ورودی صدا از طریق راه هوایی را کم می کنند اما نمی توانند از انتقال صدا از طریق استخوان های بدن و به ویژه جمجمه جلوگیری کنند.
لازم به ذکر است که استفاده از پنبه ،دستمال کاغذی،اسفنج های معمولی در مجرای گوش خاصیت حفاظتی ضعیفی دارند.
جایگذاری نامناسب Ear Plug و یا قالب های سیلیکونی و هم چنین آلوده نگه داشتن آن ها که اصول بهداشتی در مورد شان رعایت نشده و یا بریده بودن آن ها ممکن است به مجرای گوش آسیب برساند.
